Khi sử dụng máy tính ngày càng nhiều theo thời gian, bạn có thể nhận thấy hiệu suất của máy có xu hướng chậm đi. Sự tích tụ của các ứng dụng đã cài đặt và tệp tin đã lưu có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất của thiết bị. Tuy nhiên, vấn đề không chỉ nằm ở những gì được cài đặt trên hệ thống của bạn, mà còn ở những gì đang chạy trên đó, và thủ phạm lớn nhất đằng sau sự suy giảm hiệu suất này thường bị bỏ qua: các tác vụ khởi động.
Đây là điều mà tôi đã rất cẩn trọng trong một thời gian dài trên Windows 11. Khi bạn cài đặt nhiều chương trình hơn, rất nhiều trong số chúng có xu hướng tạo ra các tác vụ tự động chạy khi bạn khởi động máy tính, và đây là một trong những lý do lớn nhất khiến máy tính của bạn bắt đầu có cảm giác chậm chạp. Các tác vụ này không chỉ làm máy tính của bạn mất nhiều thời gian hơn để khởi động, mà vì chúng có thể chạy ngầm sau đó, chúng còn có thể sử dụng tài nguyên trong suốt thời gian bạn sử dụng máy. Đó là lý do tại sao việc kiểm soát chúng rất quan trọng, và tôi luôn theo dõi các tác vụ khởi động của máy tính – mà không cần bất kỳ công cụ của bên thứ ba nào.
Quản lý tác vụ khởi động trong Trình quản lý tác vụ (Task Manager)
Bắt đầu với các ứng dụng lớn
Hầu hết mọi người đều biết đến Trình quản lý tác vụ (Task Manager) như một cách để xem các ứng dụng đang chạy và chấm dứt những ứng dụng có thể bị treo hoặc không phản hồi. Tuy nhiên, nó còn có một công dụng thú vị hơn nhiều. Trong tab Khởi động (Startup) (được biểu thị bằng biểu tượng giống đồng hồ tốc độ), bạn có thể quản lý các chương trình khởi động cùng máy tính và có khả năng chiếm dụng tài nguyên. Bạn có thể thấy phía trên giao diện các tác vụ khởi động của tôi trông như thế nào trước khi vô hiệu hóa bất kỳ thứ gì tôi không cần.
Giao diện tab Khởi động trong Trình quản lý tác vụ Windows 11 với nhiều tác vụ được bật
Như bạn có thể thấy, đây là một trường hợp khá cực đoan, vì đây là một chiếc laptop mà tôi dùng để thử nghiệm rất nhiều phần mềm, nhưng bạn có thể thấy một danh sách rất dài các chương trình khởi động cùng máy tính. Tất cả các tác vụ này đều cố gắng chạy ngay khi bạn đăng nhập vào máy tính, điều đó có nghĩa là sẽ mất một lúc để mọi thứ hoạt động, và nó sẽ làm chậm máy tính của bạn trong khi bạn cố gắng sử dụng cho những việc thực sự quan trọng. Thêm vào đó, màn hình sẽ đầy tất cả các loại cửa sổ ứng dụng không cần thiết mà tôi không cần phải sử dụng.
Bạn có thể xem xét tất cả các tác vụ này và quyết định tác vụ nào bạn muốn chạy ngay khi máy tính khởi động. Một số trong số chúng có thể quan trọng, vì vậy tùy thuộc vào bạn để thực hiện các điều chỉnh phù hợp. Để vô hiệu hóa một mục khởi động, bạn chỉ cần nhấp vào mục đó, sau đó nhấp vào Vô hiệu hóa (Disable) gần phía trên cùng của cửa sổ Trình quản lý tác vụ. Hãy làm điều này cho bất kỳ ứng dụng nào bạn không cần, sau đó bạn có thể khởi động lại máy tính để thấy sự khác biệt. Đây là giao diện Trình quản lý tác vụ của tôi sau khi vô hiệu hóa những thứ tôi không cần khi khởi động:
Giao diện tab Khởi động trong Trình quản lý tác vụ Windows 11 sau khi vô hiệu hóa các tác vụ không cần thiết
Có khá nhiều tác vụ mà tôi không cần chạy khi khởi động, vì vậy hơn một nửa danh sách của tôi đã được vô hiệu hóa, và trường hợp của bạn có thể tương tự. Việc này cũng sẽ không làm hỏng bất cứ thứ gì trong máy tính của bạn; bạn không chấm dứt bất kỳ ứng dụng nào hoặc xóa bất cứ thứ gì — chỉ đơn giản là ngăn một số thứ tự động khởi chạy. Một số tính năng này có thể hữu ích, nhưng nếu có gì đó ngừng hoạt động như dự kiến, bạn luôn có thể quay lại và bật lại tác vụ khởi động đó, hoặc chỉ khởi chạy thủ công khi bạn cần.
Kiểm tra cả Lịch trình tác vụ (Task Scheduler)
Một phần thường bị bỏ quên
Nếu bạn đã vô hiệu hóa mọi thứ có thể trong Trình quản lý tác vụ, bạn có thể nhận thấy rằng một số chương trình và tác vụ vẫn sẽ chạy khi bạn đăng nhập máy tính lần đầu. Windows có nhiều hơn một cơ chế để đăng ký các tác vụ khởi chạy khi khởi động, vì vậy một nơi khác bạn cần kiểm tra là Lịch trình tác vụ (Task Scheduler).
Đây là một công cụ được sử dụng — như tên gọi của nó — để lên lịch các tác vụ dựa trên các kích hoạt cụ thể, và nhiều tác vụ trong số này được tạo bởi các chương trình bạn cài đặt và được đặt để chạy bất cứ khi nào bạn đăng nhập vào máy tính. Việc điều hướng Lịch trình tác vụ phức tạp hơn một chút, vì có rất nhiều tác vụ nằm trong các thư mục khác nhau, và nhiều trong số chúng có thể quan trọng, vì vậy bạn phải cực kỳ cẩn thận trong việc chọn những tác vụ bạn thực sự muốn vô hiệu hóa. Đối với hầu hết các trường hợp, chỉ cần tránh xa thư mục Windows là đủ để đảm bảo bạn không làm hỏng bất cứ thứ gì.
Tôi khuyên bạn nên tìm kiếm các tác vụ đặc biệt có một trigger “khi đăng nhập” (at logon), hoặc những tác vụ có nhiều trigger được định nghĩa. Đối với loại thứ hai, bạn có thể kiểm tra chi tiết tác vụ để xem liệu một trong số chúng có được đặt thành sự kiện đăng nhập hay không. Nếu bạn không chắc chắn mình có thể vô hiệu hóa những gì, bạn luôn có thể tra cứu tên của một tác vụ trước khi vô hiệu hóa nó. Đối với các tác vụ có nhiều trigger, bạn cũng có thể chỉ cần chỉnh sửa tác vụ để vô hiệu hóa trigger đăng nhập và giữ nguyên các trigger còn lại.
Nhiều tác vụ chỉ xuất hiện trong Lịch trình tác vụ thường là những thứ chạy ngầm, vì vậy bạn thậm chí có thể không nghi ngờ gì cho đến khi kiểm tra. Việc kiểm tra là một ý tưởng hay, ngay cả khi bạn nghĩ máy tính của mình đã hoạt động tốt. Ví dụ, tôi đã tìm thấy một số tác vụ ở đây đến từ các chương trình mà tôi không còn cài đặt, vì vậy tôi đơn giản là đã xóa chúng đi.
Việc này có tạo nên sự khác biệt không?
Có, chắc chắn rồi!
Tất nhiên, tất cả những điều này thực sự không quan trọng nếu bạn không thấy sự khác biệt rõ rệt về hiệu suất và thời gian khởi động, vì vậy bạn có thể tự hỏi điều này tạo ra sự khác biệt lớn đến mức nào. Vì vậy, tôi đã thử đo lường.
Trước khi tôi vô hiệu hóa tất cả các tác vụ khởi động, máy tính mất gần 25 giây từ lúc nhấn nút nguồn đến màn hình đăng nhập. Sau đó, mất khoảng 14,5 giây từ khi nhập mã PIN để hiển thị màn hình desktop, nhưng hầu hết mọi thứ vẫn chưa được tải. Trên thực tế, tôi phải đợi thêm 2 phút 3 giây để tất cả các tác vụ khởi động được khởi chạy, dẫn đến nhiều cửa sổ được mở và 20 biểu tượng hiển thị trên khay hệ thống.
Vì tất cả các tác vụ đang khởi động, một số tác vụ quan trọng nhất đối với tôi cũng mất nhiều thời gian nhất để khởi chạy. Ví dụ, TranslucentTB đã tùy chỉnh thanh tác vụ của tôi với màu sắc và kiểu dáng khác, và phải mất gần một phút để nó hoạt động trong thử nghiệm này. Ngoài ra, các ứng dụng như Flow Launcher và Tailscale cũng mất rất nhiều thời gian để khởi chạy.
Sau khi tắt các tác vụ không cần thiết, đó là một sự khác biệt “một trời một vực”. Thời gian để đến màn hình đăng nhập gần như không thay đổi, nhưng những gì xảy ra sau đó là một cải thiện triệt để. Sau khi nhập mã PIN của tôi, chỉ mất chưa đầy một giây để màn hình desktop được hiển thị. Và đối với các tác vụ khởi động còn lại, tôi chỉ phải đợi khoảng 30 giây cho đến khi khay hệ thống được điền đầy đủ các ứng dụng mà tôi đã bật. Chỉ trong vài giây, TraslucentTB đã hoạt động và tùy chỉnh thanh tác vụ của tôi, và Flow Launcher cũng đã sẵn sàng để sử dụng.
Tổng cộng, việc chuyển từ màn hình khóa sang một màn hình desktop và ứng dụng được tải đầy đủ trước khi vô hiệu hóa các tác vụ khởi động mất 2 phút 18 giây, và con số đó đã giảm xuống chỉ còn 31 giây sau khi vô hiệu hóa những thứ tôi không cần. Đó là tốc độ khởi động nhanh hơn gấp bốn lần. Những điều này thực sự quan trọng.
Bạn có thể tăng tốc PC rất nhiều
Có rất nhiều điều bạn có thể làm để tăng tốc máy tính của mình, và thực tế là bạn nên theo dõi các ứng dụng đã cài đặt và các tệp đã tải xuống. Nhưng ngay cả khi bạn không muốn xóa bất cứ thứ gì, chỉ cần vô hiệu hóa một số tác vụ khởi động mà bạn không cần cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Như bạn có thể thấy từ ví dụ của tôi, máy tính của bạn có thể khởi động nhanh hơn rất nhiều, và bạn có thể bắt đầu làm việc nhanh chóng hơn.
Mức độ khác biệt đáng kể phụ thuộc vào số lượng chương trình bạn đã cài đặt và số lượng tác vụ bạn vô hiệu hóa, nhưng tệ nhất, bạn không mất gì, và tốt nhất, bạn có thể nhận được một sự tăng tốc đáng kể. Dù thế nào đi nữa, điều này rất đáng để thử.
Bạn đã thử cách nào để tăng tốc máy tính Windows 11 của mình chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và những mẹo hay của bạn dưới phần bình luận nhé!
