Dù có một số nhược điểm đáng cân nhắc, màn hình OLED vẫn là lựa chọn tuyệt vời. Chất lượng hình ảnh trên các tấm nền này vô song, cùng với thời gian phản hồi cực nhanh khiến chúng trở thành người bạn đồng hành lý tưởng cho game thủ. Các vấn đề lớn của màn hình OLED đã được ghi nhận rõ ràng, từ vấn đề độ rõ nét văn bản trên các tấm nền QD-OLED đời đầu cho đến độ sáng đỉnh thấp trên thế hệ màn hình WOLED đầu tiên. Tuy nhiên, có một số đặc điểm khá “kỳ lạ” trong quá trình sở hữu và sử dụng màn hình OLED mà không phải ai cũng biết ngay từ đầu.
Với kinh nghiệm sử dụng các loại màn hình OLED trong gần một thập kỷ, từ TV OLED cho đến màn hình chơi game OLED ngay từ những ngày đầu ra mắt, tôi nhận thấy có một vài khía cạnh độc đáo khi sở hữu một màn hình hiển thị OLED mà hiếm ai chia sẻ.
4. Màn hình sẽ liên tục “quấy rầy” bạn
Điều này tốt, nhưng thực sự phiền phức
Nếu màn hình OLED của bạn không “quấy rầy” bạn, thì đó không phải là một màn hình tốt. Sau khi mở hộp và thiết lập chiếc màn hình cao cấp mới, bạn sẽ có vài giờ trải nghiệm tuyệt vời trước khi một cửa sổ bật lên yêu cầu bạn thực hiện thao tác làm mới điểm ảnh (pixel refresh). Điều này xảy ra trên hầu hết các mẫu màn hình, từ Alienware AW2725Q cho đến Asus ROG PG32UCDP. Việc làm mới điểm ảnh giúp ngăn ngừa hiện tượng lưu ảnh (burn-in). Và vì hầu hết các màn hình OLED đều đi kèm với bảo hành ba năm cho vấn đề burn-in, các nhà sản xuất rất muốn người dùng làm quen với quy trình bảo trì này càng sớm càng tốt. Vấn đề là, lời nhắc thường xuất hiện vào những thời điểm “không thể tệ hơn”.
Nếu tôi có một xu mỗi khi lời nhắc đó bật lên giữa lúc đang đối đầu boss trong một trận game không thể tạm dừng, hay trong pha quyết định cuối cùng của Marvel Rivals, hoặc khi chỉ còn vài đội cuối cùng trong Fortnite, thì có lẽ tôi đã không ngồi đây viết bài này. Chắc chắn là khó chịu, nhưng việc làm mới điểm ảnh lại rất tốt cho màn hình của bạn. Theo thời gian, một số điểm ảnh sẽ sáng hơn trong thời gian dài hơn. Ví dụ, nếu bạn có một biểu tượng màu trắng trên thanh tác vụ, những điểm ảnh đó sẽ tiêu thụ nhiều năng lượng hơn so với một biểu tượng màu tối. Chức năng làm mới điểm ảnh sẽ luân chuyển các mức điện áp khác nhau trên các điểm ảnh để đảm bảo chúng xuống cấp đồng đều. Bằng cách đó, bạn sẽ không thấy bất kỳ hiện tượng lưu ảnh nào.
Hầu hết các màn hình OLED đều cho phép bạn tắt lời nhắc tự động hoặc điều chỉnh thời gian xuất hiện của chúng. Bạn có thể tắt hoàn toàn nếu màn hình cho phép, nhưng tôi không khuyến nghị. Rất dễ quên lần cuối cùng bạn thực hiện làm mới điểm ảnh là khi nào, và vì nó dựa trên số giờ bạn sử dụng màn hình, bạn có thể dễ dàng bỏ qua việc bảo trì trong thời gian dài hơn. Đó là một “tác dụng phụ” gây khó chịu khi sở hữu một màn hình OLED, nhưng không có nghĩa là việc làm mới điểm ảnh là xấu.
Tuy nhiên, hãy cẩn thận đừng làm quá thường xuyên. Nếu bạn liên tục chạy làm mới điểm ảnh trên màn hình, bạn đang làm hao mòn các điểm ảnh nhanh hơn. Bạn nên chạy chức năng này sau mỗi bốn đến tám giờ sử dụng liên tục.
Màn hình Alienware AW2725Q màu đen với thiết kế hiện đại, tinh tế
3. Độ sáng toàn màn hình luôn tệ
Đó là thiết kế cố hữu
Một nhược điểm của màn hình OLED thường không được chú ý nhiều là mức tiêu thụ điện năng. Màn hình OLED thường tiêu thụ nhiều điện hơn so với màn hình LED, và khoảng cách này càng lớn khi bạn tăng độ sáng. Để khắc phục mức tiêu thụ điện tăng cao – và để tránh các yêu cầu bảo hành quá mức – mọi màn hình OLED đều được tích hợp tính năng Giới Hạn Độ Sáng Tự Động (Auto Brightness Limiter – ABL). Tính năng này sẽ tự động làm tối màn hình khi độ sáng vượt qua một ngưỡng nhất định, và điều này có thể khá gây mất tập trung.
ABL được tích hợp để bảo vệ tấm nền của bạn và bạn thường không thể tắt nó đi. May mắn thay, nó không xuất hiện mọi lúc. ABL hoạt động linh hoạt, và nếu mọi thứ diễn ra đúng như ý muốn, bạn sẽ không bao giờ nhận thấy nó kích hoạt. Nơi nó gây mất tập trung nhất là khi bạn đột ngột chuyển từ một hình ảnh tối sang toàn màn hình màu trắng, ví dụ như hiệu ứng đèn flash trong trò chơi hoặc phim. Tôi cũng thường xuyên gặp ABL khi lướt web. Nếu bạn cuộn xuống một trang web và nó chuyển từ một phần màu trắng sang toàn bộ màu trắng, ABL sẽ kích hoạt và làm tối toàn bộ màn hình.
Không có cách nào để tránh ABL. Đó chỉ là một thực tế khi sử dụng OLED. Các thương hiệu màn hình khác nhau có thể điều chỉnh ABL, vì vậy có một số màn hình mà ABL ít đáng chú ý hơn so với các màn hình khác, nhưng bạn vẫn sẽ phải đối mặt với nó.
Màn hình ASUS ROG Swift OLED PG32UCDM hiển thị hình ảnh chất lượng cao và sống động
2. Bạn sẽ không nhận ra hiện tượng lưu ảnh cho đến khi quá muộn
Nó không tự nhiên xuất hiện trong một ngày
Mối lo ngại lớn nhất khi mua màn hình OLED là hiện tượng lưu ảnh (burn-in). Màn hình OLED sử dụng vật liệu hữu cơ bị xuống cấp theo thời gian, và cuối cùng, tất cả các màn hình OLED sẽ gặp phải một dạng lưu ảnh nào đó. Tuy nhiên, nó có thể rất khó phát hiện. Bạn có thể đã bị lưu ảnh trong nhiều tháng, hoặc thậm chí nhiều năm, mà không hề hay biết nếu bạn chỉ sử dụng màn hình của mình như bình thường. Nếu bạn muốn theo dõi hiện tượng lưu ảnh, tôi khuyên bạn nên kiểm tra bằng một bài kiểm tra burn-in OLED vài tháng một lần.
Bài kiểm tra này sẽ luân chuyển qua các màu cơ bản – đỏ, xanh lá cây và xanh dương – cũng như màu xám để làm lộ ra hiện tượng lưu ảnh. Đây là một chủ đề phức tạp, nhưng nói ngắn gọn, các điểm ảnh OLED xuống cấp với tốc độ khác nhau. Điểm ảnh OLED màu xanh dương thường sẽ xuống cấp nhanh nhất, nhưng điều này còn phụ thuộc vào nội dung gây ra lưu ảnh. Với sự động học này, bạn sẽ thấy hiện tượng lưu ảnh với một số màu nền nhưng không phải với tất cả; ví dụ, một màn hình toàn màu đỏ có thể không hiển thị bất kỳ hiện tượng lưu ảnh nào, nhưng một màn hình toàn màu xanh dương thì có thể.
Lưu ảnh là một quá trình dần dần, và cường độ của nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm độ sáng màn hình của bạn, tần suất bạn thay đổi nội dung trên màn hình, cấu tạo màu sắc của nội dung đó, và nhiều hơn nữa. Nó không phải là một “thước đo” từ từ tích lũy mỗi khi bạn sử dụng màn hình. Biện pháp phòng vệ tốt nhất của bạn là kiểm tra lưu ảnh mỗi tháng hoặc hai tháng một lần và điều chỉnh cách sử dụng nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào đang phát triển. Ngay cả khi màn hình của bạn có một chút lưu ảnh, rất có thể bạn sẽ không nhìn thấy nó trong quá trình sử dụng hàng ngày.
Hình ảnh chụp cận cảnh một màn hình QD-OLED của Alienware hiển thị rõ hiện tượng lưu ảnh (burn-in)
Màn hình gaming MPG 272URX QD-OLED nổi bật với thiết kế hiện đại và màu sắc sống động
1. Bạn không cần bật HDR mọi lúc
Đôi khi nó còn phản tác dụng
Một trong những lý do lớn để mua màn hình OLED là trải nghiệm HDR vượt trội. Với mức độ đen tuyệt đối, bạn sẽ có độ tương phản vô hạn và màu sắc gần như hoàn hảo, khiến OLED trở thành người bạn đồng hành lý tưởng cho nội dung HDR. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn nên bật HDR mọi lúc. Cá nhân tôi hiếm khi sử dụng HDR với màn hình OLED của mình, chỉ dành nó cho những tựa game có đồ họa ấn tượng như Cyberpunk 2077 hoặc Alan Wake 2, hay các bộ phim HDR thỉnh thoảng. Đối với mọi thứ khác, từ các trò chơi thông thường cho đến làm việc hay duyệt web, tôi thường tắt HDR.
Không giống như các màn hình có đèn nền truyền thống, HDR trên OLED mang lại lợi ích về màu sắc hơn bất cứ thứ gì khác. Do các điểm ảnh trong tấm nền OLED tự phát sáng và có thể tắt hoàn toàn, bạn sẽ có được những điểm sáng cực kỳ nổi bật và màu đen sâu thẳm chỉ đơn giản bằng cách sử dụng tấm nền OLED. Độ tương phản là vô hạn, dù có bật HDR hay không, vì vậy OLED không có gì để cải thiện ở mặt đó khi bật HDR. Lý do thực sự để bật HDR với OLED là để có độ sâu màu, nơi những khác biệt tinh tế về màu sắc được thể hiện trong các vật liệu phức tạp.
Lý do lớn để tránh bật HDR thường xuyên là, như bạn có thể đoán, liên quan đến hiện tượng lưu ảnh (burn-in). Việc bật HDR sẽ đẩy độ sáng màn hình của bạn lên tối đa, điều này không chỉ gây căng thẳng hơn cho vật liệu hữu cơ mà còn kích hoạt ABL thường xuyên hơn.
Màn hình LG 32 UltraGear OLED với thiết kế chuyên nghiệp, phù hợp cho gaming và đồ họa
OLED là một “cá thể” riêng biệt
Màn hình OLED rất tuyệt vời để chơi game và các tác vụ đòi hỏi chất lượng hình ảnh cao, nhưng chúng đi kèm với những đặc điểm riêng biệt so với màn hình có đèn nền LED truyền thống. Khi màn hình OLED trở nên phổ biến hơn, các vấn đề lớn về độ sáng và lỗi tấm nền đã phần lớn được giải quyết. Giờ đây, bạn chỉ cần đối phó với ABL và một số thao tác bảo trì định kỳ như kiểm tra lưu ảnh và làm mới điểm ảnh. Đó là một sự đánh đổi công bằng khi xem xét chất lượng hình ảnh đáng kinh ngạc mà màn hình OLED có thể mang lại.
Bạn có đang sử dụng màn hình OLED không? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và những điều bạn đã học được khi sở hữu một chiếc màn hình công nghệ cao này trong phần bình luận bên dưới nhé!
